Adet Ağrısı, Dismenore, Ağrılı Adet Görme Nedir?

 Adet sırasında veya adetten hemen önce kasıklarda başlayıp yayılan ,rahatsızlık veren ve kramp tarzında oluşan şiddetli ağrılara “dismenore” ve “sancılı adet” adı verilmektedir.Adet gören kadınların  en az %40’ı  dismenore yada ağrılı adet görmeden şikayetçidir ve bu şikayetlerden dolayı  hastaların önemli bir kısmı normal günlük aktivitelerini ve iş hayatlarını kısıtlamakta, hatta  bu günlerde işe bile gidememektedirler.
 

Dismenore , Ağrılı adet niye olur?

Primer  dismenore , herhangi bir  patoloji ve  bir hastalık tarafından meydana gelmeyen  ve sadece adet sırasında görülen ağrıdır. Primer dismenore ilk görülen adetin hemen  ardından, ortalama 6 ay veya 2 yıl sonra gözükür ve genellikle ağrı alt karın bölgesindedir. Adet sancısı kıvrandırıcı  tarzdadır ve sırta, dış genital organlara ve bacakların iç yüzüne hata tüm karına yayılabilir. Sıklıkla baş ağrısı,midede bulantı,kusma, sinirlilik, huzursuzluk  ağrıya eşlik edebilir. Şikayetler  genellikle adetin başlamasından  bir kaç saat önce başlar ve 1-3 gün devam eder, adetin bitmesine yakın da şikayetler kendiliğinden geçer.

Bu tip adet sancılarının, dismenorenin,  sebebinin rahim içinde fazla üretilen “prostaglandin” olarak isimlendirilen maddeler olduğu sanılmaktadır. Bu prostaglandinler rahimde kasılma ve kramp yapar, sinir uçlarını hassas hale getirir  ve adet kanama miktarını azaltarak şiddetli ağrıya sebep olurlar .Bu tip adet sancıları tipik olarak 30 yaşından sonra yavaş yavaş  azalmaya başlar ve genellikle doğum yaptıktan  ve lohusalıktan sonra  yavaş yavaş kendiliğinden  kaybolur.Irsi, ailevi  faktörlerin de rol oynadığı sanılmaktadır.
 

Tedavi nasıl yapılır: Primer dismenorenin tedavisi genellikle ağrı kesiciler ile yapılabilinir. Kanama başladığı zaman hemen  ilaçlar verilmeye  başlanmalıdır ve  şikayetler  devam ettiği sürece de ilaca devam edilmelidir. Eğer sadece ağrı kesiciler ile tedavi yeterli gelmiyor ise  ve adet sancıları kontrol altına alınamıyor ise “doğum kontrol hapları” kullanılmaktadır. Doğum kontrol hapları primer  dismenore üzerinde çok  faydalı olurlar. Genç kızlarda  aileler “doğum kontrol haoı” kullanamaktan çekinirler fakat önemli olan uygun şekilde ve  doğru ilacı kullanmaktır.

Sekonder dismenore, patolojik bir sebebe ve bir hastalığa  bağlı “adet sancısı”, yani “dismenore”  dönemidir.Bu tip dismenore genellikle  rahat adet dönemlerinin ardından yıllar  sonra başlarlar.Örneğin25  yaşına kadar rahat adet gören bir kadında 25 yaşından sonra aniden sancılı adetler, kramplar  başlar. Sekonder dismenore adetten  birkaç gün önce başlar ve tüm kanama boyunca devam etmekte olup ,menopoz dönemine kadar devam eder. Bu tip ağrıların en sık sebebi endometriyozis ve endometriyoma (çikolata kisti) dir.Diğer sebepleri  enfeksiyonlar,yumurtalık-over   kistleri  ve spiraldir. Adenomyozis ve  rahim içi gelişmiş   miyom, ters rahim (terrovert uterus) ,rahim ağzı darlıkları “servikal stenoz”  sekonder dismenorenin  sık görülen sebepleridir.

Tedavi nasıl yapılır?

Tedavi genellikle zordur.   Öncelikle ağrı kesiciler denenmesine rağmen bu tip adet sancısı durumunda doğum kontrol hapları her zaman faydalı olmayabilirler. Doğru tedavi sebebe dayalı tedavidir. Eğer endometriyozis var ise buna yönelik  danazol ,hormon ilaçları ,progesteron ilaçları veya doğum kontrol hapları denenmektedir. Miyom veya yumurtalıkta kistler mevcut ise bunların tedavisine yönelik ilaçlar veya operasyon gerekebilmektedir. Bazı doktorlar tarafından her ne keder spiralin çıkartılması veya “mirena” gibi progesteron içeren spirallerin takılması tavsiye edilmesine rağmen her zaman istenilen sonuç alınamayabilir

Dismenore, adet sancısı olan kadınlar  ne gibi önklemler alabilir?

Kullanılan ağrı kesiciler adet  başlamadan 2 gün önceden sanki adet ve ağrı varmış gibi düzenli başlanmalıdır. B vitamini tabletlerinin de bu dönemde günde 2 kez ağrı kesicilerle birlikte alınmasının faydalı olduğu iddia edilmektedir. Bazı gıdalardan buı dönemde uzak durmak gerekir.  Özellikle adet kanaması öncesinde ve sırasında kahve, çay, kola, çikolata gibi gıdalardan uzak durulması şikayetler üzerinde olumlu etki yaratır. Ayrıca kanama esnasında dinlenmek son derece,önemlidir ve ağrıların azalmasında önemli rol oynar.