Endometrioziste kısırlı tedavisi, endometrioziste tüp bebek
başarısı ve tedavisi hakkında bilgiler
Endometrioziste Kısırlık
Tedavisi
Orta ve
ciddi endometriyoziste pelvik anatomi ve genital
yapıyı bozulur. Uzun
süreli ve ilerlemiş hastalarda kan sızması ve bunun
organizasyonu, pelvik yapıların yapışması (frozen pelvis),
tüplerin tıkanması ve tüp ile yumurtalıkların şekil
bozukluğu sonucu kalıcı kısırlık meydana gelir.
Kısırlığa
yol açan değişiklikler rahim düzeyinde olup, sebebini
bozulmuş olan sperm ilerlemesinde aramak lâzımdır. Bu yüzden
görülen yapısal değişiklikler endometriozisin sebep olduğu
doğurganlığın azalması ve kısırlığın derecesi ile doğru orantılıdır.
Rahimdeki adenomiyozis benzeri değişikliklerin çapı ve dağılımının
kısırlık üzerinde ne derece bir etkisi olduğu bugüne kadar
yapılan araştırmalar sonucu kesin olarak belirlenememiştir.
Yaygın adenomiyozis yapısındaki değişikliklerin, küçük bozukluklara
kıyasla döllenme üzerine daha dafazla etkisi olduğu
düşünülmektedir. Demek ki adenomiyozis ilerledikçe gebe
kalma şansı önemli bir şekilde azalacaktır.
Hafif ve orta dereceli endometriozis bulunan kadınlarda
uzun bir zamandan beri bir döllenme bozukluğu mevcutsa 1 yıl
zarfında gebe kalabilme olanağı ortalama % 20 civarındadır. Buna
karşılık sağlıklı kadınlarda bu oran % 90 civarındadır. Endometriozisi olan kadınlarda gebe kalma oranı
ve hızı uygulanan
tedavinin cinsine göre değişir. Minimal endometriyoziste
rahim faktörleri çok önemli bir rol oynarlar.
Kısırlığa yol açan diğer faktörler muhtemelen rahim
boşluğunda spermlerin makrofajlar tarafından büyük miktarda yutulmaları ve
endometriyosiste sık rastlanan adet bozukluklarıdır.
Endometriozis Kısırlığa
Nasıl Sebep Olur?
Yaygın
yapışıklıklar ve bu yapışıklıklara bağlı tüplerde tıkanıklık olmasa da endometriozis kısırlığa sebep olabilmektedir. Karın içinde
küçük endometriyozis odağının kısırlık ile ilgisini
açıklamak kolay değildir. Normalde karın içi peritoneal sıvı
miktarı 5 ml’den azdır. Endometriyosiste odaktan salgılanma ile sıvı
miktarı artar ve içeriği değişir, sıvının içindeki prostaglandinler artar
ve bunun sonucu da
%20 yumurtama olmaması gelişir. Follikül ve korpus
luteumda yetmezlik gelişebilir. LUF sendromu ( Luteinized
Unruptured Follicle)endometriosos hastalığına bağlı olabilir. Overde follikül çatlamaz.
Peritoneal sıvı artmış olup, sıvıdaki estradiol ve
progesteron düşüktür. LUF normalde %5-10 olabilir fakat
endometriyozis olan kadınşarda bu oran %30-35 lere
çıkabilmektedir.
Ayrıca bu hastalık immunolojik mekanizmayı da etkiler ve karın içindeki peritoneal sıvıdaki makrofajlar immünolojik
olarak etkili olur, spermler bu şekilde sonuç olarak etkisizleşir. Artan prostaglandin rahim içindeki irritasyonu
ve duyarlılığı arttırır. Ayrıca bilinen bir gerçek de endometriyozisli kadınlarda bu sebepten
dolayı gebeliğin ilk üç ayında düşük normalden daha
sık meydana
gelebilmektedir.
Kısırlık Durumunda
Endometriosisli Hastalara Ne Yapılabilinir?
Yaş,
çocuk beklentisi ve klinik seyre göre tedavi seçenekleri de farklıdır. Belirtileri
hafif ve infertilite yoksa hasta gözlem altına alınır ve
takip edilir.
Gözlem tedavisi ile bazı yayınlarda hafif endometirosiste % 30-72 gebelik oranları bildirilmiştir.
6-12 ay doğum kontrol hapı kullanımı odaklarda gerilemeye yol
açar.
Yalancı menopoz da alternatif bir tedavi şeklidir.Yalancı menopozun ana ilacı; danazol (ethisterone )’dür.
Danazol zayıf etkili androjendir. ve en çok 3 cm’lik odakları baskılayabilir. 6 ay kullanılır.
Aslında "danazol" kuvvetli bir
doğum kontrol ilacıdır. Yan etkileri kilo artışı, tüylenme,
kas krampları, sıcak basmaları, akne, yağlı cilt, saç
dökülmesi, memelerde küçülme, ses kalınlaşması ve
artan ödemdir.
Yalancı menopoz için diğer bir seçenek de GnRH agonistleri kullanımıdır. Sanki ilaçlar ile yumurtalıkların alınması gibi
benzeri bir etki yaparlar.
Gestagen tedavisinde ise kullanılan,
sentetik progesterond ur. Tedavi süresi ortalama 8-10 ay kadardır. Progesteron estrojenin etkinliğini bloke eder
ve bu şeklide endometriosis odaklarını baskılar.
Yapılan çalışmalara ve klinik gözlemlere göre endometriyozise bağlı dismenore pelvik ağrının en etkili
ilaçları Danazol ve GnRH agonistleridir.
Çocuk isteği olmayan, ağrının ön planda olduğu kadınlarda rahimin ve yumurtalıkların alınması ameliyatı (
Total abdominal histerektomi ve bilateral salpingooferektomi
yani TAH+BSO)
yapılır.
Tüm tedavi seçeneklerinden sonra östrojen ve progesteron
baskılama tedavisi mutlaka yapılır. hastakığın
tekrarlama şansı her tedavide
vardır. Hiçbir tedavi %100 başarılı ve kesin değildir. Yalancı
gebelik oluşturulmasında başarı %70, yalancı menapoz
oluşturulması tedavisinde de başarı yaklaşık %90 ‘ dır.
İnfertilite yani kısırlık kesin oluşmuş ise en iyi tedavi
seçeneği "tüp bebek", vitro fertilizasyon (IVF) ,uygulamasıdır.
Zaman kaybetmeden bir tüp bebek merkezine başvurmak gerekir.
...
