Ergenlik Dönemi, Puberte, Ergenlik Sorunları, Ergenlik Belirtileri Nedir?
 

Ergenlik dönemi bedensel ve kişilik değişiminin hızlandığı , çocukluktan genç kızlığa adımların atıldığı bir dönemdir.Kızlarda yaklaşık 10 yaşlarında başlayan bu değişim 18 yaşına dek devam eder. Puberte  (Ergenlik) yaklaşık 5-6 yıllık bir süreçtir. Genel olarak 11-15. yaşlarında   kızlarda pubertal değişiklikler yaşanır. Bu nedenle yaşı 9 dan küçük olan kız çocuklarında pubertenin başlamasına  “erken puberte”  (puberte prekoks) ve 16 dan büyük olan kız çocuklarında pubertenin başlamamasına “gecikmiş puberte”, “geç puberte” (puberte tarda)  denir.Kızlar ergenlik dönemine erkeklerden yaklaşık iki yıl önce girer. Bu büyüme ve gelişim sürecini kişinin kendisinin düzenlemesi veya ilaçlar ile ayarlaması mümkün değildir. Bu süreç ancak vücut hazır olduğunda başlar.

Puberte nasıl başlar ?

Sıcak ülkelerde daha erken, kırsal kesimlerde, köylerde yaşayanlarda  daha geç başlar. Ayrıca dengeli ve doğru  beslenenlerde daha erken yaşta başlar.
Beyinde Sempatik Sinir Sisitemi olgunluk  kazandıktan sonra hipotalamus ve hipofiz üzerindeki baskısını kaldırır  ve sonuçta hipofizden GnRH salgılanarak hipofiz uyarılır ve FSH ve LH  hormonları salgılanmaya başlar ve hormonlar da  overleri uyarır.  Uyarılan yumurtalıklardan  salgılanan östrojen ve progesteron  kadın genital organlarının olgunlaşmasını sağlar ve ergenlik  , puberte  dönemi hormonal olarak başlamış olur.

 Ergenlik dönemi ile birlikte Genç Kızlarda  hangi değişiklikler olur?

Ergenlik ile birlikte  kadında tüm vücut ve psikolojik yapıda değişiklikler olur. Önce kalçalar yuvarlaklaşmaya başlar, bunu cinsel organların etrafında, pubiste  ve koltuk altında tüylerin belirmesi ve gittikçe artması  takip eder. Memelerin  büyüklüğü, yapısı  ve şekli değişir. Bu değişiklikler  her hgenç kızda aynı şekilde olmaz ,kişilere göre hızlı veya yavaş olabilir. Özellikle koltuk altında  ve kasıklarda daha fazla terleme başlar. Ayrıca  artan hormonların etkisi ile ciltte yağlanma artar ve sivilceler çıkar, bunlara “ergenlik sivilceleri” denir. Gittikçe artan hormonlar ile adet kanamaları ve adet döngüleri başlar. Artmış olan “östrojen” , “progesteron”  gibi  kadınlık hormonlarının etkisi ile duygu ve davranışlar da değişir, psikolojik yapı değişerek çocuk kişiliğinden genç kız kişiliğine hızlı bir şekilde  geçilir.

Ergenliğin erken başlaması, erken puberte durumunda ne yapılır ?

Genel olarak kızlarda 9 yaşından önce ergenlik belirtilerinden birisinin veya birkaçının birlikte başlaması erken ergenlik olarak kabul edilir. Genellikle meme gelişimi erken başlayabilir ve  bunun yanında tek başına genital kıllanma veya adet kanaması şeklinde de erken ergenlik bulguları hemen  başlayabilir.  Genç  kızlarda bu şekilde görülen” erken ergenlik” genellikle sadece  hormonal kaynaklı değildir, önemli bir hastalığa bağlı olabilir veya hemen tedavisi gereken özelliklere sahip olabilir. Bu  sebeple  bu tür sorunu olan çocukların “çocuk endokrinolojisi” uzmanlarına gönderilmeleri ve bazı incelemelerin yapılması  gereklidir.

Ergenliğin geç başlaması, geç puberte durumunda ne yapılır ?

Ergenliğin kızlarda 14yaş tamamlandığı halde başlamaması durumunda” gecikmiş ergenlikten” yani “geç puberte” den  sözedilir. Ergenlik gecikmesi olduğunda genellikle  bu durum ya geçicidir , yani kısa  bir süre sonra ergenlik kendiliğinden başlayacaktır veya kalıcı bir sorun  söz konusudur. Kalıcı bozukluk olduğunda “HİPOGONADİZM”  durumundan şüphe edilir.  Genç kızlarda 16 yaşına kadar adet kanaması olmamışsa mutlaka kalıcı bir bozukluk vardır ve buna yönelik mutlaka “çocuk endokrinolojisi” uzmanlarına başvurulmalı ve gerekli araştırmalar yapılmalıdır.