İyi Huylu (selim) Over Tümörleri

Sık görülen iyi huylu yumurtalık kisti - tümörleri seröz kistadenom, müsinöz kistadenom, matür teratom(dermoid kist),fibrom, tekom, brenner tümörü ve endometriomadır.

Genel olarak tek taraflı, mobil, yumuşak  kapsüle kitleler olup  ultrasonda multikistik (çok odalı) görünümdedirler. Overin selim tümörleri torsiyon, basınç ve rüptüre bağlı semptomlara yol açmaları nedeni ile ve malign kitlelerden ayırt edilmeleri gerektiğinden önemlidir.

Seröz Kistadenom:

·         Yumurtalıkta en sık görülen tümörlerdir. En sık üreme çağındaki kadınlarda görülürler ve kendiliğinden kaybolmazlar. Çift taraflı olabilirler. %30 civarında habis bir hastalığa dönebilirler.

·         Yumurtalığın yüzeyini oluşturan epitel hücrelerinden köken alırlar. Tek veya birden fazla sayıda olabilirler. Berrak bir sıvı içerirler. Büyüklükleri 5-15 santimetre arasında değişir. Her iki yumurtalıkta olması durumunda habislik potansiyeli yüksektir. İçerisinde sıvı, dışında solid yapıların da olması habislik potansiyelini arttırır.

·         Oluş nedeni tam olarak bilinmeyen seröz kistadenomlara özgü bir bulgu yoktur. Genelde belirti vermez ve  tesadüfen teşhis edilir. İçerisinde kalsifikasyon olur ise röntgen filminde görülebilir. Nadiren karın şişliğine yol açar.

·         Tedavisi cerrahidir. Cerrahi esnasında eğer kist tek taraflı ise ve habis görüntüsü vermiyor ise yumurtalık bırakılıp tek taraflı alınabilir.  

Müsinöz Kistadenom:

·         İyi huylu yumurtalık tümörlerinin %25 kadarı müsinöz kistadenomlardır. Çift taraflı olma olasılıkları seröz kistadenomlara göre daha düşüktür ve habaset olasılığı azdır.

·         Oluş mekanizması tam olarak bilinmemekle birlikte en çok kabul gören teori yumurtalıkların üzerini örten epitel hücrelerinin şekil değiştirerek rahim ağzının içini  döşeyen epitele dönmesi ve tıpkı rahim ağzında olduğu türde salgılamada bulunmasıdır.

·         İnsanda görülen en büyük kistik yapılardır. Genelde 15-30 santimetre boyutlarında olabilirler. Kist genellikle içindeki ince zarlar ile pek çok odacığa bölünmüştür.Bu zarlara septa ismi verilir.Kistin içerisinde berrak ancak akışkan olmayan, sümüğümsü bir sıvı bulunur.

·         Klinik olarak genelde belirti vermezler. Adet düzensizliği yaratmazlar, ancak boyutları çok büyük olduğu için karında şişlik ve bası bulguları olur. Sık idrara çıkma yada kabızlık görülür. Çok büyük oldukları için patlama olasılıkları yüksektir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda kist içinden yayılan sıvı karın boşluğuna yayılır ve hücreler burada da yaşamaya devam ederek salgılarını sürdürür. Karnın içi yavaş yavaş jel gibi bir sıvı ile dolar. Bu tabloya pseudomiksoma peritonei adı verilir. Karın ağrısı, bulantı, kusma ve şiddetli karın şişliği olur ve tedavisi mevcut değildir.

·         Müsinöz kistadenomların tedavisinde tek yol cerrahidir. 

Dermoid kist (matür over teratomu):

·         Matür kistik teratom tüm over tümörlerinin %10-20'sini oluşturur. En sık görülen germ hücreli over tümörü olmasının yanısıra 20 yaşından küçük genç kızlarda en sık karşılaşılan over tümörüdür. Her yaşta görülebilir. Genelde tek taraflıdır, %8-15 olguda ise  her iki yumurtalıkta da dermoid kist bulunur. Dermoid kistin kansere dönme olasılığı son derece düşüktür, uzun dönemde kansere dönme oranı %1’dir.

·         Embriyonel dönemde meydana gelen olaylardan kaynaklanır. Kitlenin içinde saç, deri, diş, kıkırdak parçaları, kemik, sinir hücreleri gibi her türlü doku görülebilir. Kist sıvısı koyu kıvamlı, sarı-kahverengi renkli, yağlı ve yoğun bir sıvıdır.Boyutları değişken olup birkaç santimetreden yarım metreye kadar değişebilir.

·         Dermoid kist genelde belirti vermez ve başka bir nedenle yapılan muayene, ultrason incelemesi, radyolojik inceleme sırasında tesadüfen fark edilir.

·         Belirti varlığında en sık karşılaşılan yakınma karın ağrısıdır. Bunun yanı sıra karında şişkinlik ve anormal  kanama görülebilir.

·         Dermoid kistin tedavisi cerrahidir. Fark edildiği anda çıkartılması uygun olur. Operasyon  açık ameliyat şeklinde yapılabilir. Genelde üreme çağındaki kadınlarda görüldüğünden yumurtalık dokusunun korunmasına özen gösterilmeli ve sadece kist çıkartılmalı, yumurtalık alınmamalıdır. Dermoid kist %4 olguda tekrarlayabilir.

Endometrioma (çikolata kisti):

Rahimin içini döşeyen endometrium adı verilen zar tabakasının yumurtalıklarda bulunması ve her adet döneminde kanayarak kistleşmesi sonucu oluşur. Kist içi çikolata kıvamında koyu kahverengi  bir sıvı ile doludur ve bu nedenle çikolata kisti de denir. Genelde etrafa yapışıklıklar gösterir. Kısırlık, ağrılı adet görme, ilişki esnasında ağrı ve fazla miktarda adet görme şikayeti ile başvururlar.

Fibroma, tekoma, Brenner tümörü:

Fibroma ve tekoma sıklıkla  menapoz dönemindeki kadınlarda görülen  solid benin (iyi huylu) tümörlerdir. Bu tümörlere  nadiren asit ve akciğer etrafı sıvı toplaması  eşlik eder,  bu duruma Meigs sendromu  adı verilir.
Brenner tümörü de cerrrahi sırasında rastlantısal olarak sıklıkla  saptanan benig solid tümörlerin bir başka tipidir. Nadir olarak  bildirilen  malign Brenner tümörleri de mevcuttur.
Bu kitleler cerrahi olarak uzaklaştırılmalıdır. Fibroma , tekoma ve Brenner tümörleri  genellikle tek taraflı yumurtalık alınması  ile tedavi edilir. Bu tümörler  çift taraflı olabildiğinden  karşı yumurtalığın dikkatle  muayenesinin yapılması  gerekmektedir.

 

...